HAWA NDIO WAFALME MAARUFU WAMESOPOTAMIA

WAFALME MAARUFU WSLIOTAWALA MESOPOTAMIA YA KALE

WASUMERI

Tukianza na utawala wa wa mwanzo ulikiwa ni wa Wasumeri, Mfalme Gilgamesh ni miongoni mwq wafalme maarufu  (c. 2650 KK) - Gilgamesh alikuwa mfalme wa tano wa mji wa Sumeri wa Uruk. Alijulikana kuwa mungu mwenye nguvu zinazopita za kibinadamu katika hekaya na hadithi za baadaye kama vile Epic ya Gilgamesh.

UFALME WA AKKAD

Sargon Mkuu (alitawala 2334 - 2279 KK) - Sargon Mkuu, au Sargon wa Akkad, alianzisha himaya ya kwanza ya ulimwengu, Milki ya Akadia. Aliteka majimbo mengi ya miji ya Sumeri na kuyaunganisha chini ya utawala mmoja.

Naram-Sin (ilitawala 2254 - 2218 KK) - Milki ya Akkadia ilifikia kilele chake chini ya ufalme wa Naram-Sin. Alikuwa mtawala wa kwanza wa Mesopotamia kudai kuwa mungu. Alikuwa pia mjukuu wa Sargon.

MILK YA BABEL

Hammurabi (alitawala 1792 - 1752 KK) - Hammurabi alikuwa mfalme wa sita wa Babeli na alianzisha Ufalme wa kwanza wa Babeli. Anajulikana sana kwa kuanzisha kanuni iliyoandikwa ya sheria inayoitwa Kanuni ya Hammurabi.

Nabopolassar (c. 658 - 605 BC) - Nabopolassar alishirikiana na Wamedi ili kupindua Milki ya Ashuru na kuuteka mji wa Ninawi. Kisha akaanzisha Ufalme wa pili wa Babeli na kutawala kwa miaka ishirini.

Nebukadreza II (c 634 - 562 KK) - Nebukadneza II alipanua Milki ya Babeli iliyoteka Yuda na Yerusalemu. Pia alijenga bustani maarufu ya Hanging ya Babeli. Nebukadneza ametajwa mara kadhaa katika Biblia alipowapeleka Wayahudi uhamishoni baada ya kuwashinda.

MILK YA ASHURU

Shamshi-Adad I (1813 -1791 KK) - Shamshi-Adad iliteka majimbo mengi ya karibu ya jiji kaskazini mwa Mesopotamia. Alikuwa kiongozi na mratibu bora. Alianzisha Milki ya kwanza ya Ashuru.

Tiglath-Pileser III (alitawala 745 - 727 KK) - Tiglath-Pileseri III alianzisha maendeleo mengi kwa Milki ya Ashuru ikijumuisha mifumo ya kijeshi na kisiasa. Alianzisha jeshi la kwanza la kitaalamu lililosimama duniani na kupanua sana Ufalme wa Ashuru.

Senakeribu (alitawala 705 - 681 KK) - Senakeribu aliteka mji wa Babeli. Pia alijenga upya sehemu kubwa ya jiji la Ninawi la Ashuru na kuligeuza kuwa mojawapo ya majiji makubwa ya historia ya kale.

Ashurbanipal (alitawala 668 - 627 KK) - Ashurbanipal alikuwa mfalme wa mwisho mwenye nguvu wa Milki ya Ashuru. Alijenga maktaba kubwa katika jiji kuu la Ninawi iliyokuwa na mabamba zaidi ya 30,000 ya udongo. Alitawala Ashuru kwa miaka 42, lakini milki hiyo ilianza kupungua baada ya kufa.

UFALME WA UAJEMI

Koreshi Mkuu (580 - 530 KK) - Koreshi alipanda mamlaka na kuanzisha Milki ya Uajemi (pia inajulikana kama Ufalme wa Achaemenid) alipowapindua Wamedi na kushinda Babeli. Aliamini katika haki za binadamu na kuruhusu mataifa aliyoyashinda kuabudu dini yao wenyewe. Aliwaruhusu Wayahudi waliokuwa uhamishoni warudi nyumbani Yerusalemu.

Dario I (550 - 486 KK) - Dario I alitawala Milki ya Uajemi katika kilele chake. Aliigawanya nchi kuwa majimbo ambayo yalitawaliwa na maliwali. Dario alivamia Ugiriki katika Vita vya Kwanza vya Uajemi ambapo jeshi lake lilishindwa na Wagiriki kwenye Vita vya Marathon.

Xerxes I (519 - 465 KK) - Xerxes I alikuwa mfalme wa nne wa Uajemi. Alirudi Ugiriki katika Vita vya Pili vya Uajemi. Aliwashinda Wasparta kwenye Vita maarufu vya Thermopylae na kisha kuchukua udhibiti wa jiji la Athens. Hata hivyo, jeshi lake la wanamaji lilishindwa kwenye Vita vya Salami na alirudi nyuma hadi Uajemi.